บำรุงชาติสาสนายาไทย หรือ บ้านหมอหวาน

 

อาคารบำรุงชาติสาสนายาไทย หรือ บ้านหมอหวาน สร้างขึ้นในปีพ.ศ. ๒๔๖๗ เป็นอาคารพาณิชย์กึ่งปูนกึ่งไม้ ๓ ชั้นในรูปแบบโคโลเนียล ชิโน-โปรตุกีส จากรูปแบบและลวดลายปูนปั้นที่ปรากฏบนตึก สันนิษฐานว่าออกแบบโดยสถาปนิกชาวอิตาเลียนที่เข้ามารับราชการในสมัยรัชกาลที่ ๖ เจ้าของเดิมของอาคารคือ หมอหวาน รอดม่วง แพทย์แผนไทยผู้มีชีวิตอยู่ในช่วงสมัยรัชกาลที่ ๕ – รัชกาลที่ ๘

ชั้นล่างของอาคารมีลักษณะคล้ายร้านขายยาฝรั่งที่ปรากฏในกรุงเทพฯ และสิงคโปร์ในช่วงเวลานั้น กล่าวคือ มีประตูไม้แกะสลัก มีหน้าต่างหรือช่องกระจกจำนวนมากเพื่อจัดแสดงสินค้าหรือยาตำรับที่จำหน่าย ภายในมีเคาท์เตอร์กั้นกลางระหว่างผู้ขายและผู้ซื้อ มีตาชั่งวางอยู่บนเคาท์เตอร์เพื่อชั่งยาจำหน่าย ด้านหลังมีตู้ไม้แกะสลัก ฝาตู้เป็นกระจกใสมองเห็นขวดยาซึ่งเป็นขวดยานำเข้าจากประเทศตะวันตกแต่บรรจุยาไทย มีบางขวดที่บรรจุสารเคมี สารสกัดหรือตัวยาแผนตะวันตก นอกจากนี้ ยังปรากฏเครื่องมือเครื่องใช้ทางการแพทย์ทั้งแผนไทยและแผนตะวันตก อาทิ เครื่องบดยา หินบดยา   หม้อต้มยา โกร่งบดยา รางปั้นเม็ดยา ซึ่งเป็นอุปกรณ์สำหรับการปรุงยาไทย และหูฟังเสียงหัวใจ บีกเกอร์ ปิเปต หลอดทดลอง ตะเกียงแอลกอฮอล์ หม้อกลั่นเพื่อใช้สกัดยา อันเป็นอุปกรณ์ของแพทย์หรือเภสัชกรแผนตะวันตก

ชั้นสองของอาคารเป็นห้องเก็บเครื่องยาสมุนไพร มีระเบียงเป็นลานกว้างที่ชั้น ๒ และชั้น ๓ ด้วยเหตุที่อาคารสร้างเต็มพื้นที่ การออกแบบอาคารจึงใช้ประโยชน์ของระเบียงเพื่อเป็นพื้นที่ตากยา ซึ่งต้องใช้พื้นที่ที่รับแสงแดดได้จำนวนกว้าง

 

 ระเบียงชั้น ๒ และชั้น ๓ ใช้เป็นที่ตากยา

อาคารบำรุงชาติสาสนายาไทย ได้รับการบูรณะหลายครั้ง ครั้งล่าสุดเมื่อปีพ.ศ. ๒๕๕๒ โดยมีจุดประสงค์ที่จะคงสภาพดั้งเดิมของอาคารและการตกแต่งภายในให้เหมือนเมื่อหมอหวาน รอดม่วงยังมีชีวิตอยู่ให้มากที่สุด เพื่อสะท้อนภาพชีวิตของหมอไทยและร้านขายยาไทยในยุคปลายสมัยรัชกาลที่ ๖

รางวัลที่ได้รับ:

พ.ศ. ๒๕๕๗ รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทอาคารพาณิชย์จากสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์

 

 

รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทอาคารพาณิชย์จากสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์

 -----------------------------------------------------------------------------

*ที่มาของภาพอาคารบำรุงชาติสาสนายาไทย: สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์