กล้วยน้ำไทย

กล้วยน้ำไทยเป็นกล้วยพื้นถิ่นซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีในแวดวงแพทย์แผนไทย ปัจจุบัน กล้วยน้ำไทยกลายเป็นของหายาก เหลือเพียงชื่อสี่แยกกล้วยน้ำไท ซึ่งมีผู้กล่าวว่าเคยเป็นบริเวณที่มีกล้วยน้ำไทยอยู่มากในอดีต และเรามักรู้จักกันแต่กล้วยน้ำว้า ซึ่งเดิมเรียกกันว่า กล้วยน้ำละว้า

กล้วยน้ำไทยมีรสหวาน เปลือกหนา ขนาดอยู่ระหว่างกล้วยน้ำว้าและกล้วยหักมุก นอกจากจะใช้เป็นอาหารแล้วยังจัดเป็นเครื่องยาที่มีสรรพคุณมาก ดังปรากฏในหนังสือ ประมวลสรรพคุณยาไทย (ภาคหนึ่ง) ของสมาคม ร.ร.แพทย์แผนโบราณ สำนักวัดพระเชตุพนฯ กล่าวว่า
“...ปรุงเป็นยาเจริญอายุ ให้เอาเนื้อผลกล้วยน้ำไทยสุกเท่าอายุของผู้ที่จะรับประทานเรียงใส่โหลหรือขวด แล้วเอาน้ำผึ้งป่า (ผึ้งรวง ผึ้งหลวง) เทใส่ให้ท่วมผลกล้วย ปิดผนึกฝาโหลหรือขวดอย่าให้อากาศเข้าได้ นำไปไว้ที่หน้าพระประธานในโบสถ์ ตั้งแต่วันเข้าพรรษาจนถึงวันออกพรรษา แล้วเอามารับประทานวันละ ๑ ผลจนหมด ร่างกายจะแข็งแรงอายุยืนวิเศษนัก...”

นอกจากใช้เป็นเครื่องยาแล้ว แพทย์แผนไทยในสมัยโบราณยังใช้กล้วยน้ำไทยในการประกอบพิธีกรรมต่างๆ ของแพทย์ อาทิ พิธีบวงสรวง ขวัญเข้า ไหว้ครู จึงนับได้ว่าเป็น กล้วยพิธี อีกด้วย

กล้วยน้ำไทย จัดเป็นหนึ่งในสองของเครื่องยาที่เป็นผลไม้ในยาลูกแปลกแม่

ที่มา: หนังสือประมวลสรรพคุณยาไทย (ภาคหนึ่ง) ว่าด้วย พฤกษชาติ วัตถุธาตุ และสัตว์วัตถุนานาชนิด ของสมาคม ร.ร.แพทย์แผนโบราณ สำนักวัดพระเชตุพนฯ

สาระยาไทย